Lot z D?akarty do Manado trwa ponad cztery godziny. Ze wzgl?du na turystyczn? atrakcyjno?? Pó?nocnego Celebesu nie jest ?atwo dosta? miejsce w samolocie, mimo wysokiej ceny biletu i pi?ciu linii obs?uguj?cych t? tras?. My wybrali?my odlatuj?cy o 6.00 rano z D?akarty samolot linii Bouraq, zaliczanej do ta?szych przewo?ników w Indonezji (koszt biletu - 290 USD). Pomimo ?e Boeing 737, którym lecieli?my, pozostaje w s?u?bie Bouraq ju? 15 lat, a holenderskie napisy w toalecie sugerowa?y, ?e przed tym okresem zosta? wycofany z lotów w KLM, spisa? si? nie?le i zgodnie z rozk?adem, o godzinie 11.25 czasu miejscowego (godzina ró?nicy z D?akart? - tzw. ?rodkowoindonezyjska strefa czasowa) w dniu 21 czerwca 2001 r. wyl?dowali?my szcz??liwie na lotnisku Sam Ratulangi w Manado. Dojazd do hotelu taksówk? (koszt ok. 7 USD) zaj?? nam czterdzie?ci minut.

Manado jest stolic? jednej z najmniejszych prowincji indonezyjskich - Sulawesi Utara (Celebes Pó?nocny). W 2000 r. dokonano jeszcze jednego podzia?u administracyjnego i wydzielono z niej samodzieln? prowincj? Gorontalo. Przyczyn? podzia?u by?y ró?nice religijne, kulturalne i gospodarcze. Sulawesi Utara zamieszkiwane jest przez grupy etniczne Minahasa i Mongodow, wyznaj?ce protestantyzm i wiar? katolick?. Gorontalo to muzu?manie. Oprócz tego, pomimo ma?ej liczby ludno?ci (ok. 2,2 mln), Sulawesi Pó?nocne jest jedn? z prowincji o najwy?szym dochodzie narodowym na g?ow? mieszka?ca w Indonezji, przewy?szaj?cym ?redni? krajow?. Uprawia si? tam g?ównie go?dziki, ga?k? muszkato?ow?, palm? kokosow? oraz warzywa strefy umiarkowanej (najwy?szy stopie? mechanizacji rolnictwa w Indonezji), a produkuje kopr? i przetworzonego tu?czyka. Gorontalo to biedna prowincja posiadaj?ca s?abo rozwini?te rybo?ówstwo i rolnictwo ograniczaj?ce si? do produkcji ry?u, co wydanie obni?a?o dochody przed nowym podzia?em administracyjnym. Manado to tak?e najwi?ksze centrum biznesu na pó?nocy Celebesu, a to za spraw? du?ej spo?eczno?ci chi?skiej.

Samo miasto nie sprawia zachwycaj?cego wra?enia. Wida?, ?e jest to daleka prowincja (nawet w porównaniu z Makassarem). Dawno ju? min??y czasy, kiedy to Manado opisywane by?o przez wielu podró?ników jako najbardziej czyste i uporz?dkowane miasto w Indiach Holenderskich. Obecnie sprawia wra?enie zakorkowanego bazaru, z du?? liczb? mikrobusów przemieszczaj?cych si? do?? nieuporz?dkowanie w ka?dym kierunku. Natomiast jedno si? nie zmieni?o - nadal jest to jedno z najbardziej bezpiecznych miejsc w Indonezji. Pó?nym wieczorem, kiedy wychodzili?my na kolacj?, nikt nas nie zaczepi?, z wyj?tkiem zaprosze? do wspólnego stolika lub typowym "hello mister", pomimo ?e chodzili?my pieszo lub je?dzili?my mikrobusikami. W miejscowo?ciach na Jawie nie by?oby to mo?liwe.

Jedzenie w Manado jest wspania?e - olbrzymie (oraz tanie) kraby i kalmary, dziesi?tki ryb, w tym lokalne specjalno?ci: ikan tude rica-rica (tu?czyk w bardzo ostrym czerwonym sosie) oraz ikan cuk tu' cit (makrela z drobno posiekanymi zielonymi ostrymi papryczkami w sosie curry). Manado s?ynie tak?e z potraw przyrz?dzanych z nietoperzy (próbowa?em - podobne w smaku do ba?anta), szczurów oraz psów (nie spróbowa?em ze wzgl?dów ideologicznych - w domu mam dwa psy!).

G?ównym miejscem, gdzie mo?na zje?? w Manado, jest nadmorska ulica Jl. Pierre Tandean. Tu znajduj? si? dobre restauracje oferuj?ce owoce morza, ma?e kioski z lokalnymi specjalno?ciami oraz rozstawiane wieczorem wózki. Mo?na tam spróbowa? tak?e lokalnej wódki "Cap Tikus" o zawarto?ci alkoholu 60-70%. Osobi?cie poleca?bym restauracj? "Samudera" serwuj?c? kalmary w ma?le (cumi-cumi goreng mentega) i kraby a'la Samudera. Kolacja dla dwóch osób z piwem (butelki 0,6 l) kosztuje w granicach 10-15 USD.

Manado jest g?ównym miejscem wypadowym na koralowe wyspy Manado Tua i Bunaken, gdzie znajduj? si? jedne z najpi?kniejszych miejsc na ?wiecie do snorkelingu i nurkowania z akwalungiem. Od wschodu natomiast otoczone jest koron? wzgórz Tinoor, sk?d obserwowa? mo?na wspania?e zachody s?o?ca nad oceanem.