Jeste?my ju? w Antarktyce! Przypominam, ?e Antarktyda jest kontynentem, natomiast Antarktyka obejmuje swoim zasi?giem zarówno sam kontynent, jak i otaczaj?ce go obszary wodne oraz wyspy. S?owo "antarktyka" pochodzi z ?aciny i oznacza obszary zlokalizowane po przeciwnej stronie kuli ziemskiej ni? le??ca na pó?nocy Arktyka.

Wcze?nie rano temperatura wody spad?a nagle do 2,5 st. C. To znak, ?e przekroczyli?my w?a?nie stref? konwergencji antarktycznej, która wyznacza umown? granic? Antarktyki. To tutaj zimne wody powierzchniowe, opasaj?ce kontynent Antarktydy, stykaj? si? z cieplejszymi wodami subantarktycznymi i zanurzaj? si? w nich. Strefa konwergencji antarktycznej stanowi nie tylko granic? pomi?dzy masami wód o ró?nych temperaturach, lecz jest tak?e pot??n? barier? dla organizmów ?ywych. Po obu jej stronach ?yj? gatunki, które nigdy bariery tej nie przekraczaj?. Strefa konwergencji antarktycznej nie jest sta?a. Zmienia swój przebieg pod wp?ywem wiatru, ró?nic ci?nienia, czy ruchu mas wody w g??bi oceanu. Jej maksymalne odchylenie nigdy jednak nie jest wi?ksze ni? 2o szeroko?ci geograficznej. Mikheev przekroczy? granic? konwergencji antarktycznej niemal dok?adnie na 61^o szeroko?ci geograficznej po?udniowej.

Rano Morten opowiada o pingwinach i pokazuje prze?rocza. Po po?udniu wyk?ad "A Day in the Life of an Antarctic Explorer" prowadzi Monika, a wieczorem Brad zapoznaje nas z regulaminem IAATO (International Association of Antarctic Tour Operators). Regulamin ten zawiera zbiór przepisów okre?laj?cych obowi?zki zarówno organizatorów antarktycznych wycieczek turystycznych, jak i ich uczestników. W Antarktyce utworzone zosta?y dwa rodzaje rezerwatów przyrody: SSSI (Site of Special Scientyfic Interest) oraz SPA (Special Protected Area). Latem 1991/1992, gdy pracowa?em w Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego, do moich obowi?zków nale?a?o mi?dzy innymi towarzyszenie grupom turystów odwiedzaj?cych po?o?ony w pobli?u stacji SSSI nr 8. Wtedy, na wi?kszo?ci statków, tury?ci przed zej?ciem na l?d byli tylko do?? pobie?nie informowani o zasadach zachowania na obszarach chronionych. Do najcz?stszych wykrocze? nale?a?y wej?cia w g??b kolonii pingwinów, a trzeba wiedzie?, ?e pozostawione przez sp?oszonego ptaka jajka lub piskl?ta zazwyczaj padaj? ofiar? wydrzyków. Obecnie wi?kszo?? SSSI oraz SPA jest zamkni?ta dla ruchu turystycznego. Do pingwinów nie wolno podchodzi? bli?ej ni? na odleg?o?? pi?ciu metrów. Minimalny dystans, na jaki wolno zbli?a? si? do fok, wynosi 10, a do uchatek - 15 metrów (w tym wypadku o wyznaczeniu dystansu zadecydowa?o bezpiecze?stwo turystów - uchatki bywaj? agresywne i szybkie). Nale?y te? pami?ta?, ?e przechodz?cy pingwin ma zawsze pierwsze?stwo, a motto antarktycznych wycieczek brzmi: JESTE?MY TU GO??MI!

Sztorm s?abnie dopiero wieczorem. Ca?y dzie? jest pochmurny, a widoczno?? ograniczona do kilkuset metrów. Powoli wp?ywamy w stref? wyst?powania gór lodowych. Brad og?asza, ?e pierwszy pasa?er, który dostrze?e jedn? z nich, otrzyma w nagrod? butelk? szampana. Tego dnia nikt jej jednak nie wygrywa. Zastanawiaj?co ro?nie natomiast liczba ciekawych obserwacji faunistycznych. Kto? zauwa?a w wodzie pingwiny bia?obrewe, kto? inny - grup? niewielkich wielorybów, finwali.

Wywo?uj? przez radio "Arctowskiego". Niestety, bezskutecznie. Spróbuj? ponownie jutro.

Odkrywc? Archipelagu Szetlandów Po?udniowych (South Shetland Islands) jest Anglik, William Smith. W 1819 roku dowodzony przez niego statek, op?ywaj?c Przyl?dek Horn, zosta? zap?dzony przez sztorm daleko na po?udnie. Nieco pó?niej w tamten rejon wys?any zosta? Edward Bransfield. Niebawem do Europy i Ameryki Pó?nocnej dotar?y pierwsze wiadomo?ci o licznych stadach wielorybów, fok i s?oni morskich obserwowanych na dalekim po?udniu kuli ziemskiej.

Zaledwie cztery lata po odkryciu ?ywych "zasobów" Antarktyki, na wyspach Archipelagu Szetlandów Po?udniowych zabito 350 tys. fok i s?oni morskich. Na pocz?tku XX wieku dzia?a?o tam 9 przetwórni mi?sa fok i wielorybów, zaopatrywanych przez 29 statków. Fabryki te wytapia?y przede wszystkim t?uszcz. Skóry i mi?so by?y wyrzucane do wody lub na pla?e.

Z powodu zbyt silnego wiatru odwo?ane jest pierwsze, zaplanowane na dzisiaj l?dowanie - na Aitcho Island. P?yniemy do Yankee Harbour z nadziej? znalezienia miejsca os?oni?tego przed wichrem. Niestety, i tutaj pr?dko?? wiatru osi?ga 100 km/godz. W takich warunkach, bezpieczne zej?cie na l?d jest niemo?liwe. Motorowe pontony, tzw. zodiaki, którymi b?dziemy przewo?eni na brzeg, nie mog? p?ywa? po tak wzburzonym morzu. Antarktyka powita?a nas po swojemu. Jest zmienna, kapry?na i... pi?kna. W?a?nie taka podoba mi si? najbardziej. To naprawd? nie szkodzi, ?e s?o?ce i b??kitne niebo ?atwiej znale?? w folderach ni? tutaj.