Szcz?k zbroi, odg?osy polowania i rycerskich turniejów us?ysze? mo?na przy odrobinie wyobra?ni, gdy odwiedzi si? ruiny zamku Hammershus. S? to najwi?ksze tak stare ruiny w Europie pó?nocnej, budow? tego zamku podobno rozpocz?to ok. 1250 r., na zlecenie jednego z ówczesnych biskupów, ale rozbudowywano go i modernizowano przez prawie 400 lat. Ko?ció? w Danii zawsze odgrywa? wa?n? rol?; posiada? spore obszary ziemskie, mia? w?asn? armi?, administracje, swoje, wewn?trzne s?downictwo i dobrze rozwini?ty system egzekwowania podatków. Wewn?trzne spory o w?adz? i walki z s?siadami os?abia?y Dani? i dlatego postanowiono zrobi? z Hammershus pot??n? warowni?, która pocz?tkowo s?u?y?a jako fortyfikacje obronne i siedziba w?adców Bornholmu. W pó?niejszych latach zmieniono jej przeznaczenie i przechowywano w niej ?ci?gni?te od poddanych podatki. O pot?dze tej warowni ?wiadczy? mo?e fakt, ?e w 1324 roku rozpocz?to jej obl??enie, ale za?oga podda?a si? dopiero pó?tora roku pó?niej i to wynegocjowawszy uprzednio bardzo dogodne warunki. Sta?o si? tak dzi?ki temu, ?e w przepastnych piwnicach zamku zdo?ano zgromadzi? sporo zapasów, a o zasoby wody pitnej nikt nie musia? si? martwi?, poniewa? na terenie Hammrshus znajduj? si? dwa jeziorka ze s?odk? wod?. W XVI wieku zamek ten zosta? oddany w zastaw bogatemu miastu Lubeka, które udzieli?o po?yczki ówczesnemu królowi, Fryderykowi I. W XVII wieku warownia zacz??a traci? swoje znaczenie, Szwedzi dysponuj?c artyleri? zdobyli zamek zaledwie w kilka godzin Po tym wydarzeniu Hammerhus s?u?y? ju? tylko jako siedziba garnizonu i wi?zienie. Osadzano w nim nie byle kogo, nawet przyrodnia siostra króla "zaszczyci?a" sw? obecno?ci? przytuln? wie?? zamku na ponad rok! W 1743 roku postanowiono zamek rozebra?, a ceg?? sprzeda?, co trwa?o do 1822 r. Wtedy to stwierdzono jednak, ?e warto zachowa? dla kolejnych pokole? cho?by fragmenty jego chwalebnej przesz?o?ci. Do tej pory trwaj? prace konserwatorskie, maj?ce na celu zabezpieczenie pozosta?ych fragmentów zamku przed dzia?aniem warunków atmosferycznych, a przede wszystkim s?onych wiatrów wiej?cych znad Ba?tyku. Surowy krajobraz, jaki roztacza si? wokó? ruin, spowodowany jest umiejscowieniem ich tu? nad stromym, morskim brzegiem. G?adki, ??kowy p?askowy? przechodzi wprawdzie od strony l?du w obfit? ziele?, ale wzrok i tak ?ci?ga urwisko, w dole którego przelewaj? si? morskie fale. Bornholmczycy mawiaj?, ?e cho?by na ca?ej wyspie by?o bezwietrznie, to na zamku Hammershus zawsze wieje silny wiatr, s?ycha? ju? z daleka melodie, jakie wygrywa w pustych wykuszach okiennych i wyszczerbionych murach. Latem warto tam przyjecha?, ?eby by? ?wiadkiem wieczornego widowiska "?wiat?o i d?wi?k", poniewa? zamek jest pi?knie o?wietlony; wizj? tego obrazu zapewnia cz?owiek, natura zajmuje si? muzyk?, cho? nie zawsze, poniewa? cz?sto odbywaj? si? tu koncerty jazzowe. Co ciekawe, ca?y kompleks znajduje si? pod opiek? Zarz?du Lasów i Zasobów Przyrody, podlegaj?cego Ministerstwu ?rodowiska Naturalnego Danii, które jest równie? organizatorem sezonowej wystawy o historii Hammershus. Wystawa ta prezentuje model zamku wypalony w glinie, opracowany na podstawie bada? ruin, murów oraz spisie inwentarza. Model wydaje si? by? miniatur? dawnej budowli - je?eli spojrze? na niego spod przymkni?tych powiek, to fantazja zaniesie nas daleko w histori?. Malutkie pomieszczenia zdaj? si? t?tni? ?yciem; kobiety piek? chleb, w wi?ziennym lochu siedzi skazaniec, a w komnacie pisarza powstaj? zapiski. W spichlerzu trwaj? prace przy przyjmowaniu zbo?a, w s?dzie w?a?nie trwa rozprawa, a w cz??ci mieszkalnej krz?taj? si? kobiety. Wygl?da to tak, jakby kto? w 1570 roku, w najwi?kszym okresie ?wietno?ci zamku, w tajemniczy sposób zmniejszy? go dla zabawy. Warto zagl?dn?? tu po wypoczynku na s?onecznych, bornholmskich pla?ach, s?yn?cych z mia?kiego, sypkiego piasku.