"Stwierdzam, ?e nie lubi? Rubensa" - powiedzia? Joachim na widok "Podniesienia krzy?a" w katedrze.
"No owszem, troch? przesadna ta ekspresja. Po co na przyk?ad w tej scenie kobieta z go?ymi piersiami i dzieckiem"
"Przybieg?a z ciekawo?ci, bo co? si? dzia?o. Ale patrz, jak to dziecko wygl?da. Rubens stanowczo mia? co? przeciw dzieciom..."

"Dialogi o sztuce" dobrze jest prowadzi? w Antwerpii, bo obrazy flamandzkich malarzy ci?gle si? tu spotyka: dzie?a, które w innych krajach mo?na zobaczy? tylko w naj?wietniejszych muzeach, tu po prostu wisz? w ko?cio?ach. Antwerpia by?a centrum sztuki - i jej artyku?y: arrasy, obrazy, rze?by i iluminowane ksi?gi eksportowano do krajów ca?ej Europy. Tu urodzi? si? Rubens i tu jest pochowany.

W dominika?skim ko?ciele ?wi?tego Paw?a wisi na przyk?ad 50 obrazów s?ynnych malarzy. Na jednej ?cianie cykl ró?nych autorów na temat 15 tajemnic ró?a?cowych, powsta?y oko?o roku 1617. Ten ko?ció? zreszt? robi du?e wra?enie: rzadko spotyka si? tak dobrze zachowany jednolity wystrój. By? on uzupe?niany w pó?niejszych czasach, ale zachowano spójny charakter wn?trza. Wszystko tu pasuje do siebie: marmurowe o?tarze, konfesjona?y, posadzki, wszystko w kolorach mahoniu, czerni, bieli i ko?ci s?oniowej.

Siedmionawowa (!) gotycka katedra pada?a natomiast ?upem po?arów, wojen i wojen domowych mi?dzy kalwinistami a katolikami. W czasie rewolucji francuskiej mia?a nawet zosta? rozebrana, ale architekt, któremu powierzono to zadanie, tak zr?cznie oci?ga? si? z realizacj?, ?e nast?pi?a zmiana rz?dów i katedra ocala?a. Trybut dla "okupantów" - jak pisze "Przewodnik po katedrze" - wynosi? 10 milionów guldenów i cz??ciowo sp?acony by? musia? w z?otych i srebrnych naczyniach liturgicznych. Zniszczono o?tarze, a obrazy wywieziono do Pary?a. Wi?kszo?? uda?o si? odzyska?, ale w rozdziale "Powrót skradzionych obrazów" wylicza si? dok?adnie, które obrazy s? jeszcze we Francji, jak si? nazywaj? i gdzie dok?adnie si? znajduj?.

Katedra sprawia wra?enie troch? pustej , tak?e ze wzgl?du na zwyk?e bia?e okna zamiast witra?y.

W Antwerpii nie zburzono typowej ?redniowiecznej zabudowy wokó? katedry, jak to mia?o miejsce w innych miastach. Nadal s? wokó? niej "przylepione" wysokie domy.

W katedrze, oprócz dwóch tryptyków Rubensa, uwag? przyci?ga barokowa ambona. Jeszcze nigdy nie widzia?am indyków, kruków i wiewiórek siedz?cych na balustradzie schodów. Ambona opiera si? na czterech postaciach kobiecych, symbolizuj?cych wszystkie znane w baroku kontynenty. Anio?ki wygl?daj? jak dzieci robi?ce fiko?ki na dachu ambony - ma si? wra?enie, ?e zaraz sfrun? cz?owiekowi na g?ow?.

Antwerpia jest centrum handlu diamentami. Obrabia si? tu i sprzedaje dalej siedemdziesi?t procent ?wiatowej produkcji diamentów ozdobnych. W dzielnicy diamentów obok dworca g?ównego znajduj? si? szlifiernie, zak?ady jubilerskie, hurtownie, firmy rzeczoznawcze, ubezpieczenia. Wszystkie te zak?ady zabezpieczone s? mniej lub bardziej dyskretnymi kratami, a ka?dy krok turystów obserwuj? kamery. Wyobra?a?am sobie, ?e dzielnica diamentów b?dzie wygl?da?a bardziej bogato, wytwornie, na wysoki po?ysk. Ale jest to dzielnica typowo "fabryczna", szara i do?? zaniedbana.

Jak powstaj? diamenty, jak si? je wydobywa i obrabia - mo?na dowiedzie? si? w nowo otwartym muzeum diamentów. Za przewodnika dostaje si? s?uchawki i wys?uchuje informacji wed?ug numerów na eksponatach. Mnie interesowa?y gabloty z ozdobami diamentowymi z ró?nych epok i ju? wiem, kiedy noszono kolie a kiedy brosze, co oznaczaj? diamentowe li?cie bluszczu i dlaczego brylanty oprawiano w srebro a nie w z?oto.

Ciekawa te? jest ekspozycja po?wi?cona diamentom technicznym. Cztery pi?te ca?ego wydobycia diamentów wykorzystuje si? w przemy?le. W muzeum techniki w Monachium widzia?am w zesz?ym roku ogromne diamentowe wiert?o geologiczne.