Pocz?tek naszej podró?y to Dubrownik, do którego mo?na dojecha? na ró?ne sposoby z Zagrzebia. Z Dubrownika raz dziennie odchodzi autobus do Kotoru, w rozk?adzie widnieje on jako autobus do Debeli Brijeg. Jedzie z Zagrzebia, ale poniewa? przeje?d?a przez Bo?ni? i Hercegowin? (m.in. Banja Luka, Sarajewo), nie mo?na z niego skorzysta? ju? w Zagrzebiu. Kosztuje 27 kuna, odje?d?a codziennie o 11, ale mo?liwe s? du?e opó?nienia. Lini? obs?uguje przedsi?biorstwo Medjugorje, ale tylko na odcinku do Debeli Brijeg. Autobus ten nie przekracza granicy, mimo ?e bilety kupuje si? do Kotoru. Na przej?ciu granicznym nale?y zabra? baga?e, przej?? na stron? jugos?owia?sk?, gdzie na pasa?erów oczekuje drugi autobus - czarnogórski (zwykle jaki? rozklekotany TAM) firmy "prijevoz Kotor".

Pierwsz? du?? miejscowo?ci? wypoczynkow? jest Herceg Novi. Jest tu kilkana?cie hoteli, mo?na za?apa? si? na kwater? prywatn?. Tury?ci pochodz? g?ównie z Belgradu i z innych wi?kszych miast Jugos?awii. Kemping znajduje si? w?a?ciwie za Herceg Novi, w miejscowo?ci Zelenika. Jest on tani i nie zat?oczony (zwykle bo?niackie rodziny z przyczepami kempingowymi). W samym Herceg Novi nie ma wielu zabytków, ale miasto jest ca?kiem ?adne - zw?aszcza stara brama i cerkiew.

Pocz?wszy od Herceg Novi jedzie si? wybrze?em tzw. Boki Kotorskiej - zatoki przypominaj?cej norweskie fiordy. Je?eli po drodze do Kotoru nie chce nam si? obje?d?a? ca?ej zatoki, w miejscowo?ci Kamenari kursuje prom skracaj?cy drog?. Autobusy jad? dooko?a zatoki, z Herceg Novi do Kotoru jedzie si? oko?o 1 godziny.

To bardzo pi?kne miasto, cho? troszk? zaniedbane. Godna polecenia jest starówka kotorska, z wieloma zabytkami, m.in. katedr? Sv. Tripuna, zbudowan? w 1166 roku w stylu roma?skim. Obok Budvy jest to najwa?niejszy kurort na wybrze?u (obecnym) jugos?owia?skim. Niedaleko od Kotoru le?y Tivat, gdzie znajduje si? lotnisko.

Kolejna miejscowo?? na wybrze?u Czarnogóry, Budva, to najwi?ksze centrum turystyczne, dlatego te? jest tu wiele hoteli. Z atrakcji turystycznych warto wymieni? ?redniowieczn? starówk?, która znajduje si? na pó?wyspie ?w. Stefana.

Przy szosie z Kotoru do Podgoricy znajduje si? miejscowo?? Cetinje. W dawnych czasach by?a to stolica Czarnogóry. Dzisiaj jest to miejsce kultu religijnego z monastyrem za?o?onym w 1484 roku.

Doje?d?amy do stolicy Czarnogóry, Podgoricy. Dworzec kolejowy przylega do autobusowego i znajduj? si? one na przedmie?ciach Podgoricy, która wszak?e nie jest du?ym miastem - liczy 120 tys. mieszka?ców. Miasto jest raczej nieciekawe - odbudowane po wielkich zniszczeniach wojennych w socjalistycznym stylu. Znajduje si? tu m.in. siedziba uniwersytetu. Do 1992 roku Podgorica nosi?a nazw? Titograd (nazwa ta zachowa?a si? na niektórych drogowskazach!).

Z Podgoricy jedziemy autobusem do Niksica, drugiego co do wielko?ci miasta Czarnogóry (40 tys. mieszka?ców). Odcinek 80 km jedzie si? kolej? 2 godziny, przyjemno?? ta kosztuje 2,40 DM. Kursuj? tam tylko dwa poci?gi dziennie - z regu?y jest to stary, 50-letni wagon pierwszej klasy ci?gni?ty przez posapuj?c? spalinówk?. W poci?gu panuje rodzinna atmosfera, a konduktor zna osobi?cie wszystkich pasa?erów. Na ka?dej stacji wyskakuje na pogaduchy do zawiadowcy, chwal?c si? za ka?dym razem, jakich to cudzoziemców dzisiaj wiezie. W Niksicu pojawienie si? cudzoziemców na ulicach wzbudza prawdziw? sensacj?.

Z Niksica jedziemy dalej autobusem do ?abljaka (3 kursy dziennie), miejscowo?ci po?o?onej u stóp Durmitoru. ?abljak jest odpowiednikiem Zakopanego, oczywi?cie proporcjonalnie do skali 630 tys. mieszka?ców Czarnogóry, i o?rodkiem sportów zimowych. Przeja?d?ka autobusem jest fantastyczna, droga prowadzi przez góry i niekiedy zupe?ne odludzia. Jedzie si? w?sk? górsk? szos? - po jednej stronie przepa??, po drugiej strome ska?y. W ustalonym miejscu - jedynym, w którym jest nieco szerzej i mo?liwe jest mijanie si? pojazdów - oczekuje autobus jad?cy z naprzeciwka i kolejka samochodów. Nie mam poj?cia, jak komunikacja wygl?da tam zim?!

Durmitor jest masywem górskim przekraczaj?cym 2500 m n.p.m., podobnym nieco do naszych Tatr, z najwy?szym szczytem Bobotov kuk. W okolicy jest mnóstwo jaski?, gdy? s? to góry wapienne. W g??bi gór znajduje si? kemping, w?a?ciwie bez ?adnych udogodnie?, ale za to bezp?atny. Uwaga: w tych górach nale?y zawsze pami?ta? o zabraniu odpowiedniej ilo?ci wody!

Z ?abljaka mo?na dojecha? bezpo?rednio do Belgradu - kursuj? dwa autobusy dziennie, w tym jeden do po?o?onej przy granicy w?gierskiej Suboticy. Auotobus do Suboticy kosztuje oko?o 18 DM, lini? obs?uguje "prjevoz Pljevlja" do spó?ki z "Ekspress Ni?"; wcze?niej nale?y dokona? rezerwacji. Do Suboticy jedzie si? ponad 12 godzin.

Z ?abljaka mo?na dojecha? do Mojkovacza, gdzie znajduje si? stacja kolei. Nale?y dojecha? autobusem do Tary (most na rzece Tara, znany z pewnego jugos?owia?skiego filmu wojennego), gdzie czeka podró?nych przesiadka na w?a?ciwy autobus do Mojkovacza.

Z Mojkovacza kursuj? poci?gi bezpo?rednio do Belgradu - pospieszny kosztuje 3 DM, ekspres 1 klasa z miejscówk? - 9 DM. Do Belgradu jest przesz?o 400 km, jedzie si? 7 godzin ekspresem (nie jest to jednak ekspres z prawdziwego zdarzenia). Po drodze przekracza si? granic? czarnogórsko-serbsk?, na której czeka nas kontrola graniczna. Obywatele Jugos?awii maj? sprawdzane dowody osobiste, pozostali paszporty (m.in. wizy). Jest to pewne kuriozum, z którego ?miej? si? sami Jugos?owianie (jedno pa?stwo, a granica w ?rodku). ?eby by?o ?mieszniej, z Czarnogóry do Serbii, i na odwrót, nie wolno przewozi? pewnych produktów i towarów, np. cukru, utrudniony jest przep?yw dewiz. Jest to, oczywi?cie, wymys? polityki Miloszevicia.

W Belgradzie dworzec kolejowy i autobusowy znajduj? si? ko?o siebie. Do Suboticy jedzie si? przez Novi Sad oko?o 3 godzin, zarówno poci?giem, jak i autobusem. Subotica po?o?ona jest w Vojvodinie i jest bardzo ?adnym miastem, zamieszkanym przez mniejszo?? w?giersk?. Z Suboticy dwa razy dziennie je?dzi lokalny poci?g do w?gierskiego Szegedu (oko?o godz. 7 i 16), czas jazdy - oko?o 2 godzin. Sk?d ju? ?atwo mo?na dojecha? do Budapesztu.