"Wy? azorski" wprawia cz?owieka w dobry humor, bo oznacza pi?kn? pogod? i b??kitne niebo. Mnie kojarzy si? te? z Wyspami Azorskimi, od którego ten wzi?? nazw?.

Wyspy le?? w ?rodku Oceanu Atlantyckiego, 4000 km od Frankfurtu. Z Frankfurtu leci si? tam cztery godziny, z przesiadk? w Lizbonie.

Sam archipelag sk?ada si? z dziewi?ciu wysp, odkrytych w XV wieku przez Portugalczyków. Chocia? od stolicy, Lizbony, dzieli je a? 1500 km, to odgrywaj? wa?n? rol? jako prowincja autonomiczna i baza wojskowa (na wyspie Terceira). Wyspy Azorskie, wbrew pozorom, le?? w du?ej odleg?o?ci od siebie (100-500 km), tak wi?c odwiedzili?my tylko jedn? z nich, g?ówn? wysp?, Sao Miguel. Ma ona 60 km d?ugo?ci i 14 km szeroko?ci. Jest pagórkowata, na wschodzie i zachodzie ma dwa pasma górskie (od 800 do 1100 m n.p.m.). Bardzo zielona. Przypomina Tatry, z pas?cymi si? na halach czarno-bia?ymi krowami. Ze wzgl?du na przep?ywaj?cy obok Golfsztrom ma ca?y rok ?agodny klimat, wiosn? i latem 18-21 stopni C, zim? 16 stopni. Bogata subtropikalna ro?linno??: palmy, banany, kaktusy, trzykrotki, fikusy, rododendrony, a równocze?nie d?by, ?wierki, ró?e i nasturcje... Pachnie olejkami eterycznymi i morzem...

I - po prawdzie - w miastach pachnie przede wszystkim rop?, bo wi?kszo?? autobusów i prywatnych samochodów je?dzi na rop?...

Azory s?, mimo swojej idylliczno?ci, g?sto zaludnione: 230 mieszka?ców na kilometr kwadratowy. Mieszka?cy utrzymuj? si? z rolnictwa, ogrodnictwa (g?ównie ananasy, banany), rybo?ówstwa, pracy w ma?ych fabrykach tytoniowych i ceramicznych. Turystyka nie jest jeszcze za bardzo rozwini?ta. I chyba si? nie bardzo rozwinie, bo nie ma tam piaszczystych pla?.

Pojechali?my tam, uciekaj?c od szaro-burego przedwio?nia, a tak?e w cichej nadziei, ?e mo?e akurat jaki? wulkan wybuchnie... Wyspy Azorskie le?? bowiem na styku wielkich p?yt, anatolijskiej i somalijskiej, a równocze?nie na przebiegaj?cym z pó?nocy na po?udnie wielkim rowie tektonicznym.

Przy okazji podró?y na Azory dokszta?ci?am si? nieco z geologii. Wiem, ?e przerabiali?my to na geografii i pewnie wszyscy o tym pami?taj?, ale do mnie dotar?o to dopiero, gdy zobaczy?am na w?asne oczy. No, wi?c tak: warstwa o konsystencji masy plastycznej sk?ada si? przede wszystkim z bazaltu. L?ejszy materia? - granit - dyfungowa? i osadzi? si? bli?ej powierzchni. Ta warstwa bazaltowa jest mi?kka z powodu wielkiego ci?nienia materia?u i wysokiej temperatury. Nie tworzy jednolitej skorupy; przypomina raczej oka t?uszczu na rosole. Poniewa? masy we wn?trzu ziemi s? aktywne i w ci?g?ym ruchu, to i te oka na rosole nieustannie si? przemieszczaj?. Nie tylko oddalaj? lub przybli?aj? si? do siebie, ale te? koliduj? ze sob?, przy czym cz??? ich rozpuszcza si? znowu w gor?tszej masie wn?trza ziemi. Mo?na by to przyrówna? do ruchów gotuj?cej si? wody. Podobnie zachowuje si? magma we wn?trzu ziemi (rys. b). W miejscu, gdzie gor?ca magma porusza si? w gór?, a nast?pnie przemieszcza si? poziomo w dó?, wielkie p?yty s? rozci?gane w przeciwne strony i po pewnym czasie rozdzielaj? si?. W innych miejscach och?odzony materia? porusza si? w dó? i poci?ga za sob? wg??b wielk? p?yt?.

W miejscach kolizji p?yt oraz miejscach, gdzie p?yty te oddalaj? si? od siebie, powstaj? ogromne turbulencje. Gor?ca magma gwa?townie wypychana jest do góry, cz?sto z towarzyszeniem trz?sienia ziemi. Szpalta mi?dzy wielkimi p?ytami ci?gle do?? szybko si? poszerza, magma wulkaniczna tworzy za? sukcesywnie ?wie?e dno morskie. Podwodne góry rosn? coraz wy?ej, a? wychodz? spod wody w postaci wysp. Dlatego wyspy wulkaniczne maj? zawsze strome brzegi - bo s? praktycznie górami. Pod wod? istnieje góra wysoko?ci czterech kilometrów. A na wierzchu nast?pne 1000 m !